Ο ΑΓ. ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ Ο ΠΑΛΑΜΑΣ ΚΑΙ Ο ΠΑΡΑΛΥΤΙΚΟΣ. («φιλήκοοι καὶ φιλοθεάμονες, ὄχι ὅμως καὶ φιλάρετοι»)

Ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς καὶ ὁ Παραλυτικὸς

Ἀπὸ τὸ βιβλίο
τοῦ Ἀρχιμ. Ἱεροθέου Βλάχου
(νῦν Μητρ. Ναυπάκτου)
«Ὀσμὴ Γνώσεως»
Ἐκδόσεις «Τέρτιος»,
Κατερίνη 1985, σελ. 55-58

 «καὶ ἔρχονται πρὸς αὐτὸν παραλυτικὸν φέροντες,
αἰρόμενον ὑπὸ τεσσάρων…»
(Μάρκ. β´ 3)

.  Τὴν Β´ Κυριακὴ τῶν Νηστειῶν ἡ Ἐκκλησία καθώρισε νὰ ἑορτάζεται ἡ μνήμη τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ, σὰν συνέχεια τῆς Κυριακῆς τῆς Ὀρθοδοξίας. Πράγματι σήμερα ἀκούσαμε τὸν ἀπόηχο τῆς προηγούμενης Κυριακῆς, ἀφοῦ ὁ ἅγιος Γρηγόριος ἦταν ἄξιο τέκνο τῆς Ἐκκλησίας, ποὺ συνετέλεσε στὸν θρίαμβο τῆς Ὀρθοδοξίας σὲ μία δύσκολη ἐποχή.

. Ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς, μεγάλος ἡσυχαστής, καὶ ἔπειτα Ἀρχιεπίσκοπος Θεσσαλονίκης, ἐκφράζοντας τὴν ἐμπειρία ὅλων τῶν ἁγίων Πατέρων, πολέμησε τὸν Ὀρθολογισμὸ τοῦ 14ου αἰῶνος καὶ διεφύλαξε τὴν Ὀρθόδοξο Πίστιἀπὸ τὸν κίνδυνο τοῦ ἀγνωστικισμοῦ καὶ τοῦ πανθεϊσμοῦ,ἀναπτύσσοντας τὴν θεμελιώδη ἀλήθεια τῆς Ἐκκλησίας, γύρω ἀπὸ τὸ μυστήριο τῆς ἀδιαιρέτου διαιρέσεως τῆς οὐσίας καὶ τῆς ἐνεργείας τοῦ Θεοῦ. Ἡ διδασκαλία αὐτὴ εἶναι ἀπαραίτητη γιὰ τὴν ἐποχή μας, γιατί πολλοὶ ἔχουν προσωπικὴ ἄγνοια τῆς ἐνεργείας τοῦ Θεοῦ, μὲ ἀποτέλεσμα νὰ τὴν συγχέουν μὲ τὰ κτίσματα, ἐνῶ ἄλλοι ὁμιλοῦν στοχαστικὰ γιὰ τὰ μεγάλα αὐτὰ θέματα τῆς πίστεως.
. Τιμῶντας λοιπὸν τὴν μνήμη τοῦ μεγάλου αὐτοῦ Πατρὸς τῆς Ἐκκλησίας, θὰ παρουσιάσουμε τὴν ἑρμηνεία ποὺ κάνει δύο σημείων τῆς σημερινῆς εὐαγγελικῆς περικοπῆς, ποὺ περιγράφει τὴν θεραπεία τοῦ παραλυτικοῦ τῆς Καπερναούμ. Εἶναι παρμένα ἀπὸ τὴν ὁμιλία ποὺ ἔκανε ὁ ἅγιος τὴν ἡμέρα αὐτὴ στὸ Ποίμνιό του.

Οἱ ἅγιοι Πατέρες ἀλάνθαστοι ἑρμηνευταὶ τῶν Γραφῶν

. Κατ’ ἀρχὰς πρέπει νὰ ὑπογραμμίσουμε τὴν μεγάλη σημασία τῆς πατερικῆς ἑρμηνείας τῆς Ἁγίας Γραφῆς. Κατὰ τὴν Ὀρθόδοξη διδασκαλία ἡ Ἀποκάλυψι δὲν ταυτίζεται μὲ τὴν Ἁγία Γραφή. Αὐτὸ γίνεται ἀπὸ τοὺς Προτεστάντας μὲ ἀποτέλεσμα νὰ πέφτουν σὲ πολλὲς αἱρέσεις. Οἱ Ὀρθόδοξοι πιστεύουμε ὅτι ἡ Ἁγία Γραφὴ δὲν εἶναι ἡ Πεντηκοστή. Πεντηκοστὴ εἶναι οἱ ἅγιοι, ἐνῶ ὁ λόγος τῶν ἁγίων εἶναι λόγος περὶ τῆς Πεντηκοστῆς. Ἔτσι ὅσοι ἔχουν μέσα τους τὴν ἁγιαστικὴ ἐνέργεια τῆς θείας Χάριτος μποροῦν νὰ ἀντιληφθοῦν τοὺς ἀποκαλυπτικοὺς λόγους τῶν Προφητῶν, Ἀποστόλων καὶ προγενεστέρων τους ἁγίων. Αὐτοὶ εἶναι οἱ ἀλάνθαστοι ἑρμηνευταὶ τῶν Ἁγίων Γραφῶν, γιατί ἔφθασαν στὸν φωτισμὸ τοῦ νοῦ.
. Ἔτσι ἡ καλύτερη «ἐπιστημονικὴ» προσέγγισι τῆς Ἁγίας Γραφῆς εἶναι διὰ τῶν ἁγίων. Κάθε ρῆμα τῆς Γραφῆς ἔχει «ἐγκεκρυμμένην ἐν ἑαυτῷ δύναμιν πνευματικήν», τὴν ὁποίαν ἀντιλαμβάνεται αὐτὸς ποὺ ἔχει τὸ Ἅγιον Πνεῦμα. Ἡ ἑρμηνεία τῆς Ἁγίας Γραφῆς δὲν εἶναι ὑπόθεσι γραμματικῶν, φιλολογικῶν γνώσεων ἢ ἱστορικῶν μόνον, ἀλλὰ κυρίως θεωρίας Θεοῦ. Ὁ νοῦς τοῦ ἁγίου καθαρίζεται, φωτίζεται καὶ βλέπει καθαρὰ ὅλο τὸ βάθος κάθε ρητοῦ. Κατὰ τὸν ἅγιον Ἰσαὰκ ὅσοι, φωτιζόμενοι ἀπὸ τὴν θεία Χάρι, ὁδηγοῦνται στὴν τελειότητα τῆς ζωῆς, πάντοτε αἰσθάνονται σὰν νὰ προέρχεται μία νοητὴ ἀκτίνα μέσα ἀπὸ τοὺς στίχους τῶν γεγραμμένων καὶ ἡ ὁποία διαχωρίζει μὲ πνευματικὴ γνῶσι τὸ νόημα τῶν ψιλῶν λόγων ἀπὸ τὰ πράγματα τῶν λεγομένων. Γι’ αὐτὸ ἔχει εἰπωθῆ ὅτι καὶ ἂν ἀκόμη χαθοῦν ὅλα τὰ βιβλία τῆς Ἁγίας Γραφῆς καὶ τὰπατερικὰὑπάρχουν Πατέρες ποὺ μποροῦν νὰ τὰἀφοῦ ἡ ζωὴ δὲν χάνεται.
. Ἔτσι ἐξηγεῖται, γιατί ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς ἀπὸ μερικοὺς συγχρόνους του κατηγορήθηκε ὡς συντηρητικὸς θεολόγος καὶ ἀπὸ ἄλλους ὡς μοντέρνος. Αὐτὸ συνέβη, γιατί ἔχοντας Ἅγιον Πνεῦμα, ὄντας Πατὴρ τῆς Ἐκκλησίας, ἑπομένως συγγενὴς κατὰ τὸ πνεῦμα μὲ ὅλους τοὺς Ἁγίους Πατέρας ἐξέφραζε τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ στὴν συγκεκριμένη ἐποχὴ ποὺ ζοῦσε.
. Καιρὸς ὅμως νὰ δοῦμε τὰ δύο ἑρμηνευτικὰ σημεῖα τῆς σημερινῆς περικοπῆς ποὺ κάνει ὁ ἅγιος Πατήρ.

Λόγος καὶ πρᾶξι

. Ὁ Εὐαγγελιστὴς μᾶς ἀναφέρει ὅτι ὁ Κύρος βρισκόταν μέσα σὲ ἕνα σπίτι στὴν Καπερναούμ. Ἀμέσως «συνήχθησαν πολλοί, ὥστε μηκέτι χωρεῖν τὰ πρὸς τὴν θύραν καὶ ἐλάλει αὐτοῖς τὸν λόγον». Ἑρμηνεύει λοιπὸν ὁ ἅγιος Γρηγόριος, ὅτιὅλοι ἄκουγαν τὸν Χριστόν, ὅλοι ὅμως δὲν ὑπήκουαν. Ἔτσι ὅλοι εἴμαστε φιλήκοοι καὶ φιλοθεάμονες, ὄχι ὅμως καὶ φιλάρετοι. Ὅλοι μας ἐπιθυμοῦμε νὰ μάθουμε τὰ σωτήρια, γι’ αὐτὸ καὶ οἱ περισσότεροι ὄχι μόνον εὐχάριστα ἀκοῦν τὴν ἱερὰ διδασκαλία, ἀλλὰ καὶ «φιλοκρινοῦσι τοὺς λόγους». Ἡ παρατήρηση αὐτὴ εἶναι ἀξιοπρόσεκτη. Πολλοὶ εἶναι οἱ εὐσεβεῖς Χριστιανοὶ ποὺ ἐπιθυμοῦν τὴν ἀκρόασι τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ, τὴν γνῶσι τοῦ τρόπου τῆς σωτηρίας τους καὶ τὴν γνῶσι διαφόρων θεολογικῶν ἀληθειῶν, ἀλλὰ δὲν ἀγνωνίζονται γιὰ νὰ καρποφορήση μέσα τους ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ.
. Στὴν ἐποχή μας ὑπάρχει νοοτροπία νὰ ἀκοῦμε ἀναλύσεις πατερικῶν κειμένων καὶ νὰ μιλᾶμε θεολογικά, ἀλλὰ δυσκολευόμαστε συγχρόνως νὰτηρήσουμε τὸν λόγο τοῦ Θεοῦ, νὰ φυλάξουμε τὶς ἐντολές. Στὴν πρᾶξι ἀποδεικνυόμαστε ἐντελῶς ἀνίσχυροι νὰ ἀντιμετωπίσουμε μία δύσκολη κατάστασι. Ὁπότε τί σημασία ἔχει νὰ κατέχουμε γνώσεις γύρω ἀπὸ τὴν Χριστιανικὴ ζωή, ἐνῶ στὴν πρᾶξι εἴμαστε πολὺ πτωχοί; Ὁ ἅγιος Μάξιμος λέγει ὅτι ἡ γνῶσι ἀποκεκομμένη ἀπὸ τὴν πρᾶξι εἶναι θεολογία δαιμόνων. Χρειάζεται ἀγώνας γιὰ νὰ τηροῦμε τὶς ἐντολὲς καὶ ἔτσι νὰ προχωρήσουμε στὴν θεωρία τοῦ Λόγου καὶ ὄχι νὰ στεκόμαστε στὴν ἀκρόασι τοῦ λόγου. Νὰ εἴμαστε φιλάρετοι καὶ ὄχι ἁπλῶς φιλήκοοι καὶ φιλοθεάμονες.

Θεραπεία παραλύτου ψυχῆς

.  Ὁ παραλυτικὸς «αἰρόμενος ὑπὸ τεσσάρων» ἔφθασε στὴν οἰκία, ὅπου δίδασκε ὁ Χριστός. Ἐπειδὴ ὁ κόσμος ἦταν πολὺς τὸν ἀνέβασαν στὴν ὀροφή, «ἀπεστέγασαν τὴν στέγην» καὶ κατέβασαν τὸν παραλυτικὸ μαζὶ μὲ τὸ κρεββάτι μπροστὰ στὸν Χριστό, ποὺ τοῦ χάρισε τὴν ἴασι καὶ θεραπεία τῆς ψυχῆς καὶ τοῦ σώματος.
.  Ὁ ἅγιος Γρηγόριος προσαρμόζει αὐτὴν τὴν πρᾶξι στὴν θεραπεία τῆς παραλύτου ψυχῆς. Κάθε ἕνας ποὺ πρόσκειται στὶς ἡδονὲς εἶναι παράλυτος στὴν ψυχὴ κείμενος ἐπάνω στὸ κρεββάτι τῆς ἡδυπαθείας καὶ τῆς σαρκικῆς ἀνέσεως.Ἡ ψυχὴ εἶναι παράλυτη, καθηλωμένη σὲ ἕνα σῶμα ποὺ ὑπηρετεῖ τὶς ἡδονές. Χρειάζεται ἡ παράλυτη ψυχὴ νὰ ἐπιστρέψει στὸν Χριστὸ γιὰ νὰ θεραπευθεῖ. Τὴν βοηθοῦν τέσσερεις παράγοντες ἤτοι «ἡ οἰκεία κατάγνωσις» (αὐτομεμψία), ἡ «ἐξαγόρευσις τῶν προημαρτημένων» (ἐξομολόγησι), «ἡ ὑπόσχεσις ἀποχῆς τῶν κακῶν» (ὑπόσχεσι γιὰ διόρθωσι) καὶ «ἡ δέησις πρὸς Θεὸν» (προσευχή). Ἀπαιτεῖται ὅμως νὰ ἀποστεγάσουν τὴν στέγη, τὴν ὀροφή. Ὀροφὴ εἶναι τὸ λογιστικὸ μέρος τῆς ψυχῆς, ποὺ εἶναι φορτωμένο ἀπὸ ὑλικά, ποὺ προέρχονται ἀπὸ τὴν σχέσι πρὸς τὰ γήϊνα καὶ τὰ πάθη καὶ χωρίζουν τὴν ψυχὴ ἀπὸ τὸν Χριστό. Ὅταν καθαρισθῆ ὁ λογισμὸς τότε μποροῦμε νὰ ταπεινωθοῦμε, νὰ προσπέσουμε καὶ νὰ προσεγγίσουμε τὸν Χριστό. Ἀμέσως τότε ὁ παράλυτος νοῦς ἀκούει τὴν γλυκυτάτη λέξη «τέκνον» καὶ λαμβάνει ἄφεση τῶν ἁμαρτιῶν.Ἐπίσης λαμβάνει καὶ δύναμι γιὰ νὰ σηκώση τὸ κρεββάτι. Δηλαδὴ ὁ ὑγιὴς νοῦς ἄγει καὶ διευθύνει τὸ σῶμα στὰ ἔργα τῆς μετανοίας καὶ δὲν διευθύνεται ἀπὸ αὐτό, ὅπως γινόταν προηγουμένως. Ἔτσι ὁ ἄνθρωπος ἀνασταίνεται καὶ ζῆ τὴν ἐν Χριστῷ ζωή.
. Αὐτὰ τὰ λίγα μᾶς φανερώνουν ὅτι γιὰ νὰ μελετοῦμε τὴν Ἁγία Γραφὴ πρέπει ἀπαραίτητα νὰ ἔχουμε τὴν καθοδήγησι τῶν παλαιῶν καὶ συγχρόνων ἁγίων Πατέρων. Νὰ τὴν διαβάζουμε μέσα στὴν ἀτμόσφαιρα τῆς Ἐκκλησίας. Τότε ἡ ἀνάγνωσι θὰ ἀνάπτει τὸν πόθο γιὰ τὴν κοινωνία μὲ τὸν Χριστὸ καὶ θὰ ἀνασταίνεται ἡ ψυχὴ ἀπὸ τὴν νέκρωσί της.

πηγή : http://christianvivliografia.wordpress.com
(http://o-kalos-poimin.blogspot.gr)