Σεβασμός στους Εκκλησιαστικούς χώρους και στις Ιερές τελετές

Του Παν. Αρχιμ. ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ ΣΚΛΗΦΑ (νυν Μητροπολίτου Πατρών)

   Πολλές φορές κατά τη διάρκεια των Ι. Ακολουθιών, ευρισκόμεθα προ φαινομένων και καταστάσεων τα οποία μας προβληματίζουν ή και μας στενοχωρούν. Θα αναφέρουμε ακροθιγώς κάποια πράγματα, τα οποία έχομε επισημάνει κατά την διάρκεια της ιερατικής μας πορείας και ζωής.

    Όλοι γνωρίζουμε ότι οι Ι. Ναοί και Ι. Μονές είναι χώροι αγιασμένοι. Εκεί τελείται η Αναίμακτη Θυσία. Εκεί " Άγγελοι περιπολεύουσι και χορός Αγίων Εκκλησιάζει ημίν" κατά την εκκλησιαστική φράση. Το δέος και η ευλάβεια είναι τα μόνα που πρέπει να διακατέχουν τις ψυχές όλων όσοι εισέρχονται σ'αυτούς τους χώρους ή μετέχουν στις ιερές ακολουθίες. 

   Οι περισσότεροι από τους αδελφούς εν Κυρίω έχουν πλήρη επίγνωση της ιερότητος του χώρου και των στιγμών της Θείας Λατρείας. Όμως υπάρχουν μερικοί οι οποίοι διαφορετικά σκέπτονται και όλως ιδιόμορφα συμπεριφέρονται ευρισκόμενοι στους ιερούς χώρους. Έτσι αντιμετωπίζουμε επώδυνες πνευματικά καταστάσεις, τόσο κατά την διάρκεια της Θείας Λειτουργίας όσο και κατά τις άλλες Μυστηριακές και λοιπές τελετές της Εκκλησίας μας. 

   Δεν είμαστε των άκρων ούτε μισαλλόδοξοι, όμως κάποια στιγμή τα πράγματα πρέπει να μπούν στη θέση τους. Διαπιστώνουμε ότι πολλοί επισκέπτονται τους εκκλησιαστικούς χώρους από τουριστικό ενδιαφέρον, νομίζοντας ότι εισέρχονται σε κάποιο μουσείο, όπως είναι όλα τα άλλα (κυρίως συμβαίνει αυτό στα Μοναστήρια). Η πραγματικότητα όμως είναι ότι οι Ναοί και τα Μοναστήρια έχουν άλλο σκοπό και εκτός από την ιστορία τους ή την καλλιτεχνική τους παρουσία δίνουν την αφορμή για πνευματικούς αναβαθμούς αφού είναι χώροι μέσα στους οποίους ασκήθηκαν και ασκούνται θεονοσταλγικές και θεοπόθητες ψυχές. Άλλοι πάλι παρίστανται (γιατί δεν μετέχουν ουσιαστικά) στις ιερές ακολουθίες προκειμένου, όπως οι ίδιοι πιστεύουν να εκπληρώσουν κάποια κοινωνική - κοσμική ή εθιμική υποχρέωση.

   Αυτή η νοοτροπία δημιουργεί και την ανάλογη συμπεριφορά, η οποία διαφαίνεται από την εξωτερική εμφάνιση μέχρι την λεπτομερή στάση μέσα στον Ι. Ναό. Εν ονόματι μιας κακώς νοούμενης ελευθερίας ισοπεδώσαμε τελευταία τα πάντα. Ακόμα θα σημειώσωμε ότι και μείς οι κληρικοί ανεχόμεθα πολλά άτοπα με την δικαιολογία ότι η Εκκλησία δέχεται τους πάντας όπως είναι... Δεν μιλάμε για να μη γινόμαστε κακοί, δεν συμβουλεύουμε (εδώ διαπιστώνεται έλλειψη ποιμαντικής ευθύνης) και έτσι φθάσαμε σε σημεία απαράδεκτα μέσα στα ιερά προσκυνήματα και γενικώτερα μέσα στους εκκλησιαστικούς χώρους. Άπρεπη εμφάνιση και ενδυμασία, ανάρμοστη συμπεριφορά και στάση (δίκην καφενείου) μέσα στους λατρευτικούς χώρους, αταξία, μη συμμετοχή στα τελούμενα και τόσα άλλα συνθέτουν τον πίνακα της πνευματικής ακαταστασίας. 

   Ίσως δεν παρατηρούνται τα φαινόμενα τόσο έντονα κατά την διάρκεια της Θείας Λειτουργίας αν και εδώ τα πράγματα (κυρίως το καλοκαίρι) είναι προβληματικά. Εκεί που κανείς να κλαίει, είναι κάποιες επίσημες τελετές και κάποια Μυστήρια (όπως Γάμος, Βάπτισμα κ.λπ.). Τότε συναντούμε ό,τι πιο παράξενο, παράδοξο και αταίριαστο στο όλο πνευματικό κλίμα της Εκκλησίας μας. Ημίγυμνες νυφάδες, παράξενα προκλητικά και άσεμνα ντυμένες κουμπάρες, μεταμφιεσμένοι προσκεκλημένοι, μασώντας πολλάκις τσίχλες ή καθισμένοι σταυροπόδι και τόσα άλλα. Αναλογίζεται κανείς στ'αλήθεια, γιατί κάνουν τόσα οι άνθρωποι ώστε να μειώνουν επικίνδυνα την ομορφιά που τους έχει δώσει ο Θεός και να ευτελίσουν την αξία τους. Τί κρίμα να μην ξέρεις τί σου ταιριάζει.

    Τί να πεις όμως την ώρα εκείνη, θα θεωρηθείς παράξενος, οπισθοδρομικός. Τελούμε το Μυστήριο με χαμηλωμένα μάτια από τη συστολή.

   Αλλά και στα Βαπτίσματα. Τί κατάντια! Δεν έχουν πολλοί, επίγνωση των τελουμένων. Ο Ανάδοχος άσχετος με το κλίμα της τελετής πολλάκις επιδειξίας του πορτοφολιού του, ξένος με τα πνευματικά. Όσο για πολλές από τις αναδόχους ο Θεός να φυλάει. Η εμφάνισίς τους δεν είναι ούτε για το δρόμο. Τί χάλι είναι και αυτό στις μέρες μας. 

   Θα μπορούσαμε να αναφέρουμε πλείστα όσα παραδείγματα, τα οποία δηλώνουν την πνευματική ακαταστασία και την εκκοσμίκευση, η οποία επικρατεί στις μέρες μας μέσα στους εκκλησιαστικούς χώρους. 

   Ας περιοριστούμε όμως σε κάποιες πνευματικές προτάσεις - επισημάνσεις.

1. Εμείς οι κληρικοί ας αναλάβομε τις ευθύνες μας ως προς το θέμα της πνευματικής καθοδήγησης του λαού. Κηρύγματα κατ' ιδίαν, συζητήσεις, ενημερωτικά φυλλάδια κ.λπ. Μας δίδεται η ευκαρία πριν από τον Γάμο ή το Βάπτισμα να συνομιλήσωμε με τους χριστιανούς. Καλό θα είναι με πνεύμα αγάπης και συνέσεως και ποιμαντικής ευαισθησίας να υποδεικνύομε τις υποχρεώσεις τους απέναντι στην ιερότητα του χώρου και των στιγμών. (Ας μη περιοριζόμαστε μόνο στην υπενθύμιση των υλικών τους υποχρεώσεων. Υπάρχουν και πνευματικά θέματα τα οποία πρέπει να θίγομε, όσοι δεν τα θίγομε). Ο ιερεύς είναι πατέρας και Διδάσκαλος. Ας αναλάβομε σοβαρά το ρόλο μας.
2. Είναι ανάγκη όλοι μας, κληρικοί και λαϊκοί να κατανοήσωμε επί τέλους, ότι ο Ναός είναι χώρος άγιος. Ότι στη Θεία Λειτουργία θυσιάζεται, προσφέρεται και χαρίζεται ο Θεός υπέρ της του κόσμου ζωής και σωτηρίας.. Ότι στα μυστήρια έχομε την παρουσία του Παναγίου Πνεύματος και σε όλες τις ιερές τελετές την παρουσία της χάριτος του Θεού.
3. Δεν είναι οι ιεροπραξίες κοσμικά γεγονότα. Δεν είναι οι Ναοί γήπεδα, ούτε πασαρέλλες. Δεν είναι χώρος επίδειξης μόδας και καλλιστείων ο ιερός χώρος. Αν κάποιος έχει τέτοια ανάγκη ας παέι κάπου αλλού. Τα Μυστήρια της Εκκλησίας δεν είναι ευκαιρίες... για κάτι τετοιο.
4. Κυρίως ας μάθουμε όλοι να σεβώμαστε πρώτα απ' όλα τον εαυτό μας. Να έχομε την επίγνωση της αξίας μας, ως δημιουργήματα κατ' εικόνα και καθ' ομοίωσιν Θεού. Αν αυτό μπει βαθειά στην συνείδησή μας, τότε θα σεβόμεθα και τον Θεό και τους συνανθρώπους μας, τότε θα καταλάβομε ότι η σεμνότητα κάνει τον άνθρωπο μεγάλο και η ευπρέπεια τον καταξιώνει.

  Αυτό το πνεύμα θα βοηθήσει να εξέλθει κανείς από το κλίμα της εκκοσμίκευσης... της άπρεπης εμφάνισις και γενικώς συμπεριφοράς κατά την επίσκεψη στους ιερούς χώρους και κατά την παρουσία και μετοχή μας στα Μυστήρια και στις λοιπές Εκκλησιαστικές τελετές.

   Ταύτα με επίγνωση ευθύνης και με πνεύμα απεριορίστου αγάπης και εκτίμησης προς όλους. 

Επιμέλεια Εγγραφής Κειμένου: Σπυρίδων Κασπίρης