Δεν είναι λίγοι οι μαθητές - μαθήτριες, φοιτητές - φοιτήτριες που μας ερωτούν ποιά είναι η θέση της Ορθόδοξης Εκκλησίας μας απέναντι στο θεσμό του καρναβαλιού. Με το συγκεκριμένο θέμα έχουμε ασχοληθεί κατ'επανάληψιν και στις ενοριακές μας συνάξεις και στις ραδιοφωνικές - τηλεοπτικές μας εκπομπές. Για την επιπλέον ενημέρωσή σας, παραθέτουμε τα ακόλουθα άκρως ενδιαφέροντα άρθρα:
- Χριστιανισμός καί καρναβάλι
του Θωμά Ε. Σολδάτου Καθηγητή Θεολογίας του Γυμνασίου Καλυθιών
Μέσα
στο πάντρεμα των δυο κολοσσιαίων δυνάμεων του ελληνισμού και του
χριστιανισμού, ήθη και έθιμα άξια μετάδοσης και μη, πέρασαν ανάμεσα στις
γενεές και έφτασαν ως τις μέρες μας, χωρίς οι περισσότεροι να
γνωρίζουμε τι έθιμα είναι αυτά, από πού προέρχονται και τι σημαίνουν.
ΠΩΣ ΞΕΚΙΝΗΣΕ...
Ένα
τέτοιο έθιμο είναι και η Αποκριά! Η Αποκριά έχει ειδωλολατρική
προέλευση. Στα γλέντια αυτά και στα ξεφαντώματα, βρίσκονται τα
υπολείμματα θρησκευτικών τελετών, που τα πανάρχαια χρόνια οι λαοί
διεξήγαγαν, γιορτάζοντας την έναρξη κάθε καινούργιου χρόνου, ή την αρχή
μιας νέας εποχής, της άνοιξης, προσδίδοντας ένα μαγικό χαρακτήρα για
ευωχία και καλή σοδιά ξεγελώντας τα κακά πνεύματα της φύσης. Τέτοιες
τελετές βρίσκουμε στους αρχαίους Έλληνες, με τις οργιαστικές τελετές
προς τιμήν του θεού Διονύσου, καθώς και στα Κρόνια όργια, που γίνονταν
στο τέλος κάθε χρόνου προς τιμή του θεού Κρόνου, του προστάτη της σποράς
και της γονιμότητας. Οι γιορτές αυτές είναι τα περίφημα Σατουρνάλια των
Ρωμαίων (από το λατινικό Saturn = Κρόνος), που είναι βελτιωμένη έκδοση
των αρχαίων ειδωλολατρικών τελετών. Η λέξη "ΚΑΡΝΑΒΑΛΙ" προέρχεται από
την λατινική λέξη "CARNEVALE" που σημαίνει "ΑΝΤΙΟ ΚΡΕΑΣ". Εξ ου και το
δικό μας "ΑΠΟΚΡΕΩ", με το οποίο ονόμαζαν οι Βυζαντινοί την τελευταία
ημέρα της ΚΡΕΑΤΟΦΑΓΙΑΣ, χαρακτηρίζοντας έτσι μια περίοδο του
εκκλησιαστικού εορτολογίου. Στις εορταστικές αυτές τελετές κάθε έννοια
ηθικής καταργούνταν, και μέσα στη γενικότερη αυτή αποδόμηση, οι
συμμετέχοντας επιδίδονταν σε κάθε είδους ανηθικότητες, καλύπτοντας την
ταυτότητά τους πίσω από την μεταμφίεση.
Η ΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ
Η
εκκλησία έχοντας επίγνωση του μαγικο-θρησκευτικού πυρήνα πίσω από τον
οποίο κρύβονταν οι αρχέγονες δοξασίες και δεισιδαιμονίες είχε τρεις
επιλογές. Η πρώτη ήταν να τις απορρίψει, καταδικάζοντάς τες, ως
ειδωλολατρικές. Η δεύτερη, να τις υιοθετήσει συλλήβδην και να τις
ενσωματώσει μέσα στη νέα πίστη. Και η τρίτη, να τις αγνοήσει, κρατώντας
απέναντι τους μια στάση ουδετερότητας αλλά χωρίς να παύει σε κάθε
ευκαιρία να τονίζει την παγανιστική τους προέλευση. Η τρίτη επιλογή
κρίθηκε ατύπως προτιμότερη, για τον απλούστατο λόγο ότι ο λαός
κουβαλώντας μια τέτοια προγονική παράδοση αιώνων, δεν θα ακολουθούσε
εύκολα και αγογγυστί, διότι μέσα στα κύτταρά του κουβαλούσε ιστορικές
καταβολές, που μόνο με παιδεία, κατανόηση και αγάπη εκ μέρους της
Εκκλησίας, θα μπορούσε κάποτε, ίσως, να αποποιηθεί και να
συνειδητοποιήσει αν όχι το βλαβερό, σίγουρα όμως το ανούσιο και
αποπροσανατολιστικό των μαγικο-παγανιστικών αυτών τελετών.
Βεβαίως
πρέπει να αναφέρουμε πως η Εκκλησία καταδίκασε και απέρριψε τις γιορτές
του καρναβαλιού με την 6η Οικουμενική Σύνοδο του 692, όμως με μια
υπέροχη στάση ανοχής και αγάπης παρακολούθησε το λαό να το συνδέει, έστω
και τυπικά, με το εορτολόγιο της Εκκλησίας, μέσω της εξαγνιστικής
Σαρακοστής. Δηλαδή συνδυάζεται το γλέντι ο χορός και το ξεφάντωμα, με
την αυστηρή νηστεία και τη λατρεία της Μ. Τεσσαρακοστής, η οποία θα
επακολουθήσει. Και θα απαιτήσει από τον πιστό λαό να ακολουθήσει την
κατανυκτική λατρευτική ατμόσφαιρα της Εκκλησίας, με τα Απόδειπνα, τους
Κατανυκτικούς εσπερινούς και τους Χαιρετισμούς, την μεγάλη πορεία προς
το κέντρο των εκδηλώσεων, την Μεγάλη Κυριακή του Πάσχα.
Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ ΚΑΡΝΑΒΑΛΙΟΥ
Ποια όμως ήταν η φιλοσοφία και ο σκοπός του καρναβαλιού στους αρχαίους; Τι ήθελε να πετύχει;
Την ανατροπή (αποδόμηση) της τάξης των πραγμάτων.
1. Την αμφισβήτηση των αξιών και της ιεραρχίας
2.
Την κατάργηση των ορίων και των καθιερωμένων ηθικών νόμων. Κάνει πέρα
όποια άλλη επιταγή και τα ορίζει όλα από την αρχή ανάποδα. Με τις
παραπλανητικές μεταμφιέσεις και την εθιμοτυπία της «τρέλας» στο λαό με
τον αποκαλυπτικό και τολμηρό λόγο του πρόστυχου, το αναποδογύρισμα έχει
αρχίσει. Έτσι τα άτομα που συμμετέχουν στο καρναβάλι δεν μπορούν να
καθοριστούν ούτε από φύλο, ούτε από ηλικία, αλλά η «τρέλα» αντικαθιστά
τη σοβαρότητα, η κατάχρηση τη συνήθη τιμιότητα, ο αισθησιασμός την
εγκράτεια, η ανεξέλεγκτη σεξουαλικότητα τον αυστηρό έλεγχο, η αταξία την
τάξη. Κάποιος διαβάζοντας αυτά μπορεί να πει: «όλα αυτά γίνονται αθώα
για το έθιμο!» Βεβαίως!
Όμως
όλα από αθώα ξεκινάνε! Το ντύσιμο της Αποκριάς με την απροσωπία του
καταλήγει και μέσα στο «έθιμο» και έξω από αυτό παρωδία. Στην Πάτρα ας
πούμε τα λεγόμενα «μπουρμπούλια» έθιμο είναι, που όλοι μασκαρεμένοι,
επιδίδονται σε σεξουαλικά όργια, χωρίς να γνωρίζουν ούτε και οι ίδιοι
ποιους ερωτικούς συντρόφους επιλέγουν!!! Έτσι από το «αθώο» αποκριάτικο
ντύσιμο χωρίς να το καταλάβουμε μετακινούμαστε στο αποκριάτικο «αθώο»
γδύσιμο, με όλα τα επακόλουθά του. Στον Τύρναβο οι Μπουρανήδες χορεύουν
γύρω από φαλλικά ομοιώματα.... γιορτάζοντας τον ερχομό της άνοιξης και
την... αναγέννηση της φύσης! Και ας μην ξεχνάμε, πως κάποιοι πίσω από
μια μάσκα και στο τέλος κάθε ειρηνικής πορείας αμαυρώνουν τις ειρηνικές
επετειακές εκδηλώσεις οι οποίες καταλήγουν σε καταστροφή δημοσίων και
ιδιωτικών περιουσιών.
Ο
Χριστιανισμός είναι υπέρ του ΠΡΟΣΩΠΟΥ ως εικόνα Θεού, ο οποίος
ΑΠΟΚΑΛΥΦΘΗΚΕ ΩΣ ΠΡΟΣΩΠΟ στον άνθρωπο και προτάσσει την τελείωση του
ανθρώπου μέσα από τον προσωπικό του αγώνα, για να φτάσει στην ύψιστη
ηθική τελείωση καθ' επιταγή του Δημιουργού του. Κάθε παρέκκλιση από το
σκοπό αυτό η Εκκλησία δεν το επικροτεί, χωρίς όμως πάντα και ευθέως να
το καταδικάζει. Με την τέλεια αγάπη της, ανέχεται και υποδεικνύει
σιωπηλά το σωστό δρόμο, τη σωστή πορεία και καλεί τους ανθρώπους να
γνωρίσουν την αλήθεια. Και τότε μόνος του ο καθένας θα εγκαταλείψει τα
προσωπεία αυτά, που δεν συνεισφέρουν σε τίποτα στον αγώνα του, αλλά
αντίθετα τον αποπροσανατολίζουν και τον παραπλανούν.
Πιστεύω
ότι περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη εορτή, το Καρναβάλι αποτελεί
πρόκληση για τον κάθε Χριστιανό, ο οποίος καλείται να μην παραδίδεται
απαίδευτα στα πολιτιστικά δρώμενα της κοινωνίας, όσο κι αν αυτό είναι
της μόδας σήμερα, αλλά, αντίθετα, να τα ελέγχει γνωρίζοντας την
προέλευση τους.
Πηγή: http://stratisandriotis.blogspot.com/2011/03/blog-post_2247.html
2. Οι ρίζες καρναβαλικών αθλιοτήτων
Του Λάμπρου Σκόντζου,
Θεολόγου
Η
περίοδος του Τριωδίου είναι από τους σημαντικότερους εορτολογικούς
σταθμούς του ενιαυτού. Είναι για τη ζωή της Εκκλησίας μας νοητό στάδιο
αγώνα, όπου παίρνει μέρος οντολογικά ο πιστός και ασκεί τις σωτήριες
αρετές και κυρίως τη μετάνοια προκειμένου να καθαρίσει από τους ρίπους
της αμαρτίας την όλη ψυχοσωματική του υπόσταση, ώστε να εορτάσει το
υπέρτατο γεγονός της Αναστάσεως του Κυρίου ως αναγεννημένος άνθρωπος.
Κατά συνέπεια το άγιο Τριώδιο έχει χαρακτήρα κατανυκτικό και πένθιμο,
διότι απώτερο στόχο έχει να δημιουργήσει στους πιστούς κατάσταση
αυτοσυνειδησίας και να εγείρει πνεύμα εγρήγορσης και επιστροφής στην
αυθεντική θεοδημιούργητη ανθρώπινη φύση τους.
Όμως αλίμονο. Ο πολύς κόσμος όχι μόνο δεν θεωρεί την αγία αυτή περίοδο ως ευκαιρία αυτοσυνειδησίας και ασκήσεως, αλλά πράττει τα αντίθετα. Αναβιώνει συνήθειες πρωτόγονες του απώτερου ειδωλολατρικού παρελθόντος, όταν βίωνε η ανθρωπότητα την πιο φρικτή σκοτοδίνη της ιστορίας της, όταν τα κτηνώδη ένστικτα κυριαρχούσαν του λόγου και των αξιών, όταν η μοιρολατρία καθόριζε τυφλά την πορεία της ζωής, όταν η μαγεία και ο φόβος συντάραζαν τον ανθρώπινο ψυχισμό και δεν επέτρεπαν στον άνθρωπο να σκεφτεί λογικά. Πρόκειται για τα γνωστά καρναβαλικά δρώμενα, τα οποία κυριολεκτικά οιστρηλατούν αυτές τις ημέρες την πλειονότητα των ανθρώπων.
Όμως αλίμονο. Ο πολύς κόσμος όχι μόνο δεν θεωρεί την αγία αυτή περίοδο ως ευκαιρία αυτοσυνειδησίας και ασκήσεως, αλλά πράττει τα αντίθετα. Αναβιώνει συνήθειες πρωτόγονες του απώτερου ειδωλολατρικού παρελθόντος, όταν βίωνε η ανθρωπότητα την πιο φρικτή σκοτοδίνη της ιστορίας της, όταν τα κτηνώδη ένστικτα κυριαρχούσαν του λόγου και των αξιών, όταν η μοιρολατρία καθόριζε τυφλά την πορεία της ζωής, όταν η μαγεία και ο φόβος συντάραζαν τον ανθρώπινο ψυχισμό και δεν επέτρεπαν στον άνθρωπο να σκεφτεί λογικά. Πρόκειται για τα γνωστά καρναβαλικά δρώμενα, τα οποία κυριολεκτικά οιστρηλατούν αυτές τις ημέρες την πλειονότητα των ανθρώπων.
Έχει
ενδιαφέρον να ανατρέξουμε στην ιστορία για να δούμε τις ρίζες των
καρναβαλικών εκδηλώσεων για να καταλάβουμε γιατί υπάρχει σήμερα, στην
εποχή της πλήρους πνευματικής συγχύσεως, τέτοια προβολή και ανάπτυξη σε
παγκοσμίως.
Η αρχή αυτών των δρώμενων χάνεται στο βάθος του ιστορικού παρελθόντος. Έχουν τις καταβολές τους στην ανάγκη του πρωτόγονου ανθρώπου να νικήσει τις τρομερές φοβίες του μπροστά στη φύση και να υπερπληρώσει τα νοητικά του κενά από την έλλειψη της ορθολογικής σκέψεως και ερμηνείας του κόσμου που τον περιέβαλε. Τότε που δεν υπήρχε σ’ αυτόν λογική εξήγηση για τον κόσμο και τα φυσικά φαινόμενα, αλλά πίστευε ότι αυτός κυριαρχούνταν από αόρατες μαγικές δυνάμεις, οι οποίες κανόνιζαν τη ζωή του ανάλογα με τις δικές τους διαθέσεις. Η πρωτόγονη αυτή πίστη τον ανάγκασε να εφεύρει τρόπους να μεταβάλλει τη διάθεση αυτών των δυνάμεων σύμφωνα με το συμφέρον του. Έπρεπε να καλοπιάσει αυτές τις δυνάμεις για να σταθούν απέναντί του ευνοϊκές και καλόβουλες. Με πιο τρόπο; Με παράλογα μαγικά δρώμενα, διότι στερούνταν ο ίδιος, όπως είπαμε, ορθού λόγου.
Πίστευε πως με το θόρυβο, τις ειδεχθείς προσωπίδες, τον ξέφρενο χορό και τις παράλογες πράξεις ήταν δυνατόν να φοβίσει τις κοσμικές δυνάμεις και να ξορκίσει το κακό, από τον ίδιο και το περιβάλλον του. Πίστευε ακόμα πως με διάφορες τελετές, με αποκορύφωμα αυτές που είχαν σχέση με τον αχαλίνωτο ερωτισμό, θα ξυπνούσε τις γονιμοποιές δυνάμεις της φύσεως προκειμένου για να δώσουν πλούσια σοδιά.
Οι ειδωλολατρικές θρησκείες όλων των λαών της αρχαιότητας ήταν πνιγμένες στον αποκρυφισμό, τη μαγεία και φυσικά τα παράλογα δρώμενα. Η απόλυτα ειδωλολατρική αρχαιοελληνική θρησκεία δεν αποτελούσε εξαίρεση, ιδιαίτερα στη λαϊκή της μορφή, η οποία συνέχιζε επακριβώς τον φετιχιστικό, τοτεμιστικό και ανιμιστικό χαρακτήρα των πρωτόγονων στοιχείων της θρησκείας των Πελασγών, Κάρων, Λελέγων και άλλων προελληνικών φυλών.. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι τα μαγικά και παράλογα αυτά δρώμενα εντάχτηκαν στη διονυσιακή οργιαστική λατρεία, η οποία είναι η μετεξέλιξη της λατρείας του φρυγικού θεού Σαβάζιου και η οποία εισήχθη στην Ελλάδα μέσω της Θράκης μετά τον 8ο π.Χ. αιώνα και επιβλήθηκε με φοβερές και ανείπωτες βιοπραγίες στον ελληνικό χώρο. Στη Θράκη εντάχτηκε η λατρεία του Σαβάζιου – Διόνυσου στην ορφική θρησκεία, διατηρώντας τον οργιαστικό ανατολικό χαρακτήρα και αναμειγνύοντας τα πανάρχαια μαγικά δρώμενα των προελλήνων, με τον δικό της πρωτογονισμό. Δεν είναι τυχαίος ο μύθος του ιδρυτή της ορφικής θρησκείας θράκα Ορφέα, ο οποίος κατασπαράχτηκε και φαγώθηκε από τις μανιασμένες λάτρισσες του Διονύσου, τις απαίσιες μαινάδες! Δεν είναι επίσης τυχαία τα φοβερά διονυσιακά δρώμενα με τον ανείπωτο εκστασιασμό, την ωμοφαγία και κάθε λογίς έκτροπα, που λάβαιναν χώρα στα διαβόητα «διονυσιακά μυστήρια».
Δεν είναι τέλος καθόλου τυχαίο το γεγονός ότι τη λαϊκή θρησκεία του διονυσιασμού την υποστήριξε και την καθιέρωσε η τυραννική δυναστεία των Πεισιστρατιδών στην Αθήνα τον 6ο π.Χ. αιώνα. Μέσω αυτής μπόρεσαν οι τύραννοι εκείνοι να επιβληθούν στις λαϊκές μάζες, στις οποίες κυριαρχούσε η δεισιδαιμονία και το παράλογο. Η «αιρετική» και απόβλητη από την «επίσημη» αρχαιοελληνική θρησκεία, λατρεία του Διονύσου ανήχθη σε κυρίαρχο θρησκευτικό σύστημα, παίρνοντας πάνδημο χαρακτήρα με τις μεγάλες διονυσιακές εορτές: «Λήναια», «Μικρά Διονύσια», «Μεγάλα Διονύσια» κλπ.
Οι δεισιδαίμονες και αμόρφωτες μάζες του λαού συμμετείχαν με πάθος σε αυτές τις μαγικές (στην ουσία) εορτές, διότι οι ιθύνοντες προνόησαν να προσδώσουν σε αυτές αφάνταστη ελευθερία ακόμη και στα πιο ταπεινά ορμέμφυτα των θρησκευτών. Οι αρχαίες πηγές μας διασώζουν καταπληκτικές λεπτομέρειες για τα δρώμενα στις διονυσιακές εορτές. Ο αχαλίνωτος ερωτισμός, χωρίς κανένα φραγμό και αναστολή, είχε αναχθεί ως η κύρια έκφανση και δρώμενο αυτών των εορτών. Οι ελεύθερες και ανείπωτες ερωτικές μείξεις ήταν το δέλεαρ που προσέλκυε τους θρησκευτές να μετέχουν στις εμετικές εορτές. Θλιβεροί άνθρωποι, οι οποίοι είχαν καταπιεσμένες στην ψυχή τους ανικανοποίητες ερωτικές έξεις, μπορούσαν να τις ικανοποιήσουν στο όνομα του Διόνυσου. Μοιχοί, πόρνοι, ομοφυλόφιλοι και κάθε λογίς ανώμαλοι, μπορούσαν να ικανοποιήσουν τα αισχρά πάθη τους «νόμιμα», εκτελώντας τα θρησκευτικά τους καθήκοντα! Οι αξίες της συζυγικής πίστης, της ερωτικής αφοσίωσης, της αγνής και άδολης έλξης των ετερόφιλων νέων, οι οποίοι ορκίζονται αιώνια πίστη μεταξύ τους, της αιδούς κλπ, δεν είχαν θέση στις διονυσιακές εορτές. Το χειρότερο απ’ όλα είναι ότι αναγκάζονταν με το ζόρι οι γυναίκες που ήταν κλεισμένες στους γυναικωνίτες να βγαίνουν στους θορυβώδεις δρόμους και να παίρνουν μέρος στις τελετές, υποκύπτοντας στις βρωμερές ορέξεις του κάθε θρησκευτή ανώμαλου και αισχρού άνδρα, ως δήθεν υποταγή στο θέλημα του Διόνυσου! Η σεξουαλική κακοποίησή της θεωρούνταν θρησκευτική πράξη λατρείας προς το «θεό»!
Οι βωμολοχίες, οι άσεμνες χειρονομίες, οι περιφορές των φαλλών, δηλαδή τεραστίων ομοιωμάτων του ανδρικού οργάνου, οι ξέφρενοι οργιαστικοί χοροί, η οινοποσία μέχρι και αυτού ακόμη του θανάτου, οι υστερικές κραυγές, οι ειδεχθείς μεταμφιέσεις, ο δαιμονικός θόρυβος και η εκκωφαντική μουσική, των αυλών και των τυμπάνων συνέθεταν ένα νοσηρό μυστικιστικό κλίμα, το οποίο ενείχε το μαγικό στοιχείο. Ήταν μια ανοικτή τεράστια μαγική τελετουργία για να ξορκιστούν οι κακές δαιμονικές δυνάμεις.
Αξίζει επίσης να αναφέρουμε την ιστορική πληροφορία, πως στους ύστερους χρόνους της αρχαιότητας, όταν ο αρχαίος κόσμος βρισκόταν σε τέλεια παρακμή, οι λάτρεις του Διονύσου, είχαν οργανωθεί σε ιδιότυπους θρησκευτικούς συλλόγους των «Βακχών» οι οποίοι τελούσαν τα περιβόητα όργια «Βακανάλια». Ο διαπρεπής μελετητής της αρχαίας Ελλάδος, αείμνηστος Γ. Καψάλης αναφέρει τα εξής σημαντικά γι’ αυτούς τους διαβόητους συλλόγους και τα όργιά τους: «Η επιμειξία των δύο φύλων (εν καιρώ νυκτός) εξέτρεπε την εορτήν εις σκηνάς κραιπάλης και παρά φύσιν όργια, δικαιολογούμενα υπό των μεμυημένων εκ της λατρείας του Διονύσου, όστις εθεωρείτο σύμβολον της αναπαραγωγής του ανθρώπου. Παρθένοι και νέοι διεφθείροντο κατ’ αυτά και εκορέννυντο εν αυτοίς παν είδος σαρκικών ορέξεων. Συν τω χρόνω δε το έγκλημα δεν περιορίζετο μόνον εις την τέλεσιν ανηθικοτήτων, αλλ’ έλαβε μεγάλας διαστάσεις, διότι κατά τα Βακανάλια εφιλοτεχνούντο ψευδομαρτυρίαι και επιορκίαι, εγίνοντο πλαστογραφίαι και ετοιμάζοντο πλασταί διαθήκαι. Ακόμη δε αι δηλητηριάσεις και αι δολοφονίαι εμελετώντο εις τα καταγώγια εκείνα. Και ηκούοντο μεν ενίοτε εις τα καταφύγια ταύτα της διαφθοράς αι φωναί και διαμαρτυρίαι των δι’ απάτης εισαχθέντων εκεί, των θυμάτων των δηλαδή, αλλ’ αύται κατεπνίγοντο από τας κραυγάς των βακχευόντων και τους κρότους των κυμβάλων και των τυμπάνων. Κατήντησεν τέλος η θρησκευτική εκείνη εορτή να έχει ως αρχήν την παραβίασιν παντός της θρησκείας και της πολιτείας νόμον.» (Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια, τομ.ΣΤ΄,σελ.491)!
Όμως και μετά την κατάρρευση της αρχαίας θρησκείας η συνήθεια του διονυσιασμού παρέμεινε ζωντανή στις ψυχές πολλών ανθρώπων, τους οποίους δεν άγγιξε το ανέσπερο φως του Χριστού και η χριστιανική ψυχική ηρεμία. Άνθρωποι ακόλαστοι συνέχιζαν και συνεχίζουν να τιμούν το ψευτοθεό Βάκχο με τον ίδιο οργιαστικό και μαγικό τρόπο.
Σήμερα διαπιστώνουμε με λύπη μια τρομερή άνθιση του οργιαστικού διονυσιασμού. Τα σύγχρονα λεγόμενα καρναβάλια δεν διαφέρουν σε τίποτε από τις επαίσχυντες βακχικές εορτές της αρχαιότητας. Όποιος αμφιβάλει ας ρίξει μια ματιά στα δρώμενα του καρνάβαλου των πειναλέων της Βραζιλίας, ή των «δικών» μας φαλλικών δρώμενων του Τιρνάβου και θα πεισθεί πως ο μέθυσος θεός ατυχώς συνεχίζει να «ζει» και να κυριαρχεί στις ψυχές μυριάδων ανθρώπων! Εκτός από ιδιωτικούς συλλόγους και αυτό το επίσημο κράτος συμμετέχει γενναιόδωρα στη διοργάνωση των καρναβαλικών εκδηλώσεων, σπαταλώντας πακτωλούς χρημάτων από το υστέρημα του άγρια φορολογούμενου φτωχού Έλληνα πολίτη. Τοπικοί άρχοντες συναγωνίζονται μεταξύ τους ποιος θα διοργανώσει τον πιο εντυπωσιακό καρνάβαλο!
Το δυστύχημα είναι πως σε αυτές τις μαγικές, οργιαστικές και ανήθικες εκδηλώσεις παίρνουν μέρος και πολλοί χριστιανοί με ελαφριά τη συνείδηση, αγνοώντας προφανώς, ότι εκεί λατρεύονται με κάθε επισημότητα τα ανθρώπινα πάθη και θεοποιούνται τα κτηνώδη ένστικτα. Τα περί «ανάπαυλας χαράς» των ημερών των απόκρεω, είναι αστείες δικαιολογίες, διότι η χαρά είναι μια άκρως υποκειμενική ψυχική κατάσταση σε κάθε άνθρωπο.
Δε καταφερόμαστε εναντίον αυτών των εκδηλώσεων από καμιά παρότρυνση σεμνοτυφίας, αλλά από πραγματική γνώση των πρωτογόνων και μαγικών καρναβαλικών δρώμενων, τα οποία, πέρα από την επίπλαστη ευθυμία, ενέχουν στην ουσία τους το στοιχείο της τραγικότητας, της απαισιοδοξίας και τους αδιεξόδου του σύγχρονου ανθρώπου, ο οποίος έχει ανάγκη από μόνιμη έξοδο από την τραγικότητα της ζωής, και όχι από πρόσκαιρη «φυγή»..
Εν κατακλείδι, η αγία περίοδος του Τριωδίου δεν είναι για μας τους πιστούς ευκαιρία για κραιπάλη και εφήμερους αισθησιασμούς, αλλά πρόκληση και προτροπή να ξαναβρούμε το χαμένο αυθεντικό εαυτό μας. Να συναισθανθούμε τη δίνη της τραγικότητάς μας εξαιτίας της αμαρτίας που πρυτανεύει στη ζωή μας και να πάρουμε τη μεγάλη απόφαση να αλλάξουμε πορεία στη βιωτή μας. Η ειλικρινής μετάνοιά μας και η οντολογική ένωσή μας με το Χριστό θα μας δώσουν ασύγκριτα μεγαλύτερη χαρά από εκείνη των εφήμερων καρναβαλικών αθλιοτήτων και θα πληρώσουν με μόνιμη ιλαρότητα και ουράνια αγαλλίαση τη σκοτισμένη ψυχή μας.
Η αρχή αυτών των δρώμενων χάνεται στο βάθος του ιστορικού παρελθόντος. Έχουν τις καταβολές τους στην ανάγκη του πρωτόγονου ανθρώπου να νικήσει τις τρομερές φοβίες του μπροστά στη φύση και να υπερπληρώσει τα νοητικά του κενά από την έλλειψη της ορθολογικής σκέψεως και ερμηνείας του κόσμου που τον περιέβαλε. Τότε που δεν υπήρχε σ’ αυτόν λογική εξήγηση για τον κόσμο και τα φυσικά φαινόμενα, αλλά πίστευε ότι αυτός κυριαρχούνταν από αόρατες μαγικές δυνάμεις, οι οποίες κανόνιζαν τη ζωή του ανάλογα με τις δικές τους διαθέσεις. Η πρωτόγονη αυτή πίστη τον ανάγκασε να εφεύρει τρόπους να μεταβάλλει τη διάθεση αυτών των δυνάμεων σύμφωνα με το συμφέρον του. Έπρεπε να καλοπιάσει αυτές τις δυνάμεις για να σταθούν απέναντί του ευνοϊκές και καλόβουλες. Με πιο τρόπο; Με παράλογα μαγικά δρώμενα, διότι στερούνταν ο ίδιος, όπως είπαμε, ορθού λόγου.
Πίστευε πως με το θόρυβο, τις ειδεχθείς προσωπίδες, τον ξέφρενο χορό και τις παράλογες πράξεις ήταν δυνατόν να φοβίσει τις κοσμικές δυνάμεις και να ξορκίσει το κακό, από τον ίδιο και το περιβάλλον του. Πίστευε ακόμα πως με διάφορες τελετές, με αποκορύφωμα αυτές που είχαν σχέση με τον αχαλίνωτο ερωτισμό, θα ξυπνούσε τις γονιμοποιές δυνάμεις της φύσεως προκειμένου για να δώσουν πλούσια σοδιά.
Οι ειδωλολατρικές θρησκείες όλων των λαών της αρχαιότητας ήταν πνιγμένες στον αποκρυφισμό, τη μαγεία και φυσικά τα παράλογα δρώμενα. Η απόλυτα ειδωλολατρική αρχαιοελληνική θρησκεία δεν αποτελούσε εξαίρεση, ιδιαίτερα στη λαϊκή της μορφή, η οποία συνέχιζε επακριβώς τον φετιχιστικό, τοτεμιστικό και ανιμιστικό χαρακτήρα των πρωτόγονων στοιχείων της θρησκείας των Πελασγών, Κάρων, Λελέγων και άλλων προελληνικών φυλών.. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι τα μαγικά και παράλογα αυτά δρώμενα εντάχτηκαν στη διονυσιακή οργιαστική λατρεία, η οποία είναι η μετεξέλιξη της λατρείας του φρυγικού θεού Σαβάζιου και η οποία εισήχθη στην Ελλάδα μέσω της Θράκης μετά τον 8ο π.Χ. αιώνα και επιβλήθηκε με φοβερές και ανείπωτες βιοπραγίες στον ελληνικό χώρο. Στη Θράκη εντάχτηκε η λατρεία του Σαβάζιου – Διόνυσου στην ορφική θρησκεία, διατηρώντας τον οργιαστικό ανατολικό χαρακτήρα και αναμειγνύοντας τα πανάρχαια μαγικά δρώμενα των προελλήνων, με τον δικό της πρωτογονισμό. Δεν είναι τυχαίος ο μύθος του ιδρυτή της ορφικής θρησκείας θράκα Ορφέα, ο οποίος κατασπαράχτηκε και φαγώθηκε από τις μανιασμένες λάτρισσες του Διονύσου, τις απαίσιες μαινάδες! Δεν είναι επίσης τυχαία τα φοβερά διονυσιακά δρώμενα με τον ανείπωτο εκστασιασμό, την ωμοφαγία και κάθε λογίς έκτροπα, που λάβαιναν χώρα στα διαβόητα «διονυσιακά μυστήρια».
Δεν είναι τέλος καθόλου τυχαίο το γεγονός ότι τη λαϊκή θρησκεία του διονυσιασμού την υποστήριξε και την καθιέρωσε η τυραννική δυναστεία των Πεισιστρατιδών στην Αθήνα τον 6ο π.Χ. αιώνα. Μέσω αυτής μπόρεσαν οι τύραννοι εκείνοι να επιβληθούν στις λαϊκές μάζες, στις οποίες κυριαρχούσε η δεισιδαιμονία και το παράλογο. Η «αιρετική» και απόβλητη από την «επίσημη» αρχαιοελληνική θρησκεία, λατρεία του Διονύσου ανήχθη σε κυρίαρχο θρησκευτικό σύστημα, παίρνοντας πάνδημο χαρακτήρα με τις μεγάλες διονυσιακές εορτές: «Λήναια», «Μικρά Διονύσια», «Μεγάλα Διονύσια» κλπ.
Οι δεισιδαίμονες και αμόρφωτες μάζες του λαού συμμετείχαν με πάθος σε αυτές τις μαγικές (στην ουσία) εορτές, διότι οι ιθύνοντες προνόησαν να προσδώσουν σε αυτές αφάνταστη ελευθερία ακόμη και στα πιο ταπεινά ορμέμφυτα των θρησκευτών. Οι αρχαίες πηγές μας διασώζουν καταπληκτικές λεπτομέρειες για τα δρώμενα στις διονυσιακές εορτές. Ο αχαλίνωτος ερωτισμός, χωρίς κανένα φραγμό και αναστολή, είχε αναχθεί ως η κύρια έκφανση και δρώμενο αυτών των εορτών. Οι ελεύθερες και ανείπωτες ερωτικές μείξεις ήταν το δέλεαρ που προσέλκυε τους θρησκευτές να μετέχουν στις εμετικές εορτές. Θλιβεροί άνθρωποι, οι οποίοι είχαν καταπιεσμένες στην ψυχή τους ανικανοποίητες ερωτικές έξεις, μπορούσαν να τις ικανοποιήσουν στο όνομα του Διόνυσου. Μοιχοί, πόρνοι, ομοφυλόφιλοι και κάθε λογίς ανώμαλοι, μπορούσαν να ικανοποιήσουν τα αισχρά πάθη τους «νόμιμα», εκτελώντας τα θρησκευτικά τους καθήκοντα! Οι αξίες της συζυγικής πίστης, της ερωτικής αφοσίωσης, της αγνής και άδολης έλξης των ετερόφιλων νέων, οι οποίοι ορκίζονται αιώνια πίστη μεταξύ τους, της αιδούς κλπ, δεν είχαν θέση στις διονυσιακές εορτές. Το χειρότερο απ’ όλα είναι ότι αναγκάζονταν με το ζόρι οι γυναίκες που ήταν κλεισμένες στους γυναικωνίτες να βγαίνουν στους θορυβώδεις δρόμους και να παίρνουν μέρος στις τελετές, υποκύπτοντας στις βρωμερές ορέξεις του κάθε θρησκευτή ανώμαλου και αισχρού άνδρα, ως δήθεν υποταγή στο θέλημα του Διόνυσου! Η σεξουαλική κακοποίησή της θεωρούνταν θρησκευτική πράξη λατρείας προς το «θεό»!
Οι βωμολοχίες, οι άσεμνες χειρονομίες, οι περιφορές των φαλλών, δηλαδή τεραστίων ομοιωμάτων του ανδρικού οργάνου, οι ξέφρενοι οργιαστικοί χοροί, η οινοποσία μέχρι και αυτού ακόμη του θανάτου, οι υστερικές κραυγές, οι ειδεχθείς μεταμφιέσεις, ο δαιμονικός θόρυβος και η εκκωφαντική μουσική, των αυλών και των τυμπάνων συνέθεταν ένα νοσηρό μυστικιστικό κλίμα, το οποίο ενείχε το μαγικό στοιχείο. Ήταν μια ανοικτή τεράστια μαγική τελετουργία για να ξορκιστούν οι κακές δαιμονικές δυνάμεις.
Αξίζει επίσης να αναφέρουμε την ιστορική πληροφορία, πως στους ύστερους χρόνους της αρχαιότητας, όταν ο αρχαίος κόσμος βρισκόταν σε τέλεια παρακμή, οι λάτρεις του Διονύσου, είχαν οργανωθεί σε ιδιότυπους θρησκευτικούς συλλόγους των «Βακχών» οι οποίοι τελούσαν τα περιβόητα όργια «Βακανάλια». Ο διαπρεπής μελετητής της αρχαίας Ελλάδος, αείμνηστος Γ. Καψάλης αναφέρει τα εξής σημαντικά γι’ αυτούς τους διαβόητους συλλόγους και τα όργιά τους: «Η επιμειξία των δύο φύλων (εν καιρώ νυκτός) εξέτρεπε την εορτήν εις σκηνάς κραιπάλης και παρά φύσιν όργια, δικαιολογούμενα υπό των μεμυημένων εκ της λατρείας του Διονύσου, όστις εθεωρείτο σύμβολον της αναπαραγωγής του ανθρώπου. Παρθένοι και νέοι διεφθείροντο κατ’ αυτά και εκορέννυντο εν αυτοίς παν είδος σαρκικών ορέξεων. Συν τω χρόνω δε το έγκλημα δεν περιορίζετο μόνον εις την τέλεσιν ανηθικοτήτων, αλλ’ έλαβε μεγάλας διαστάσεις, διότι κατά τα Βακανάλια εφιλοτεχνούντο ψευδομαρτυρίαι και επιορκίαι, εγίνοντο πλαστογραφίαι και ετοιμάζοντο πλασταί διαθήκαι. Ακόμη δε αι δηλητηριάσεις και αι δολοφονίαι εμελετώντο εις τα καταγώγια εκείνα. Και ηκούοντο μεν ενίοτε εις τα καταφύγια ταύτα της διαφθοράς αι φωναί και διαμαρτυρίαι των δι’ απάτης εισαχθέντων εκεί, των θυμάτων των δηλαδή, αλλ’ αύται κατεπνίγοντο από τας κραυγάς των βακχευόντων και τους κρότους των κυμβάλων και των τυμπάνων. Κατήντησεν τέλος η θρησκευτική εκείνη εορτή να έχει ως αρχήν την παραβίασιν παντός της θρησκείας και της πολιτείας νόμον.» (Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια, τομ.ΣΤ΄,σελ.491)!
Όμως και μετά την κατάρρευση της αρχαίας θρησκείας η συνήθεια του διονυσιασμού παρέμεινε ζωντανή στις ψυχές πολλών ανθρώπων, τους οποίους δεν άγγιξε το ανέσπερο φως του Χριστού και η χριστιανική ψυχική ηρεμία. Άνθρωποι ακόλαστοι συνέχιζαν και συνεχίζουν να τιμούν το ψευτοθεό Βάκχο με τον ίδιο οργιαστικό και μαγικό τρόπο.
Σήμερα διαπιστώνουμε με λύπη μια τρομερή άνθιση του οργιαστικού διονυσιασμού. Τα σύγχρονα λεγόμενα καρναβάλια δεν διαφέρουν σε τίποτε από τις επαίσχυντες βακχικές εορτές της αρχαιότητας. Όποιος αμφιβάλει ας ρίξει μια ματιά στα δρώμενα του καρνάβαλου των πειναλέων της Βραζιλίας, ή των «δικών» μας φαλλικών δρώμενων του Τιρνάβου και θα πεισθεί πως ο μέθυσος θεός ατυχώς συνεχίζει να «ζει» και να κυριαρχεί στις ψυχές μυριάδων ανθρώπων! Εκτός από ιδιωτικούς συλλόγους και αυτό το επίσημο κράτος συμμετέχει γενναιόδωρα στη διοργάνωση των καρναβαλικών εκδηλώσεων, σπαταλώντας πακτωλούς χρημάτων από το υστέρημα του άγρια φορολογούμενου φτωχού Έλληνα πολίτη. Τοπικοί άρχοντες συναγωνίζονται μεταξύ τους ποιος θα διοργανώσει τον πιο εντυπωσιακό καρνάβαλο!
Το δυστύχημα είναι πως σε αυτές τις μαγικές, οργιαστικές και ανήθικες εκδηλώσεις παίρνουν μέρος και πολλοί χριστιανοί με ελαφριά τη συνείδηση, αγνοώντας προφανώς, ότι εκεί λατρεύονται με κάθε επισημότητα τα ανθρώπινα πάθη και θεοποιούνται τα κτηνώδη ένστικτα. Τα περί «ανάπαυλας χαράς» των ημερών των απόκρεω, είναι αστείες δικαιολογίες, διότι η χαρά είναι μια άκρως υποκειμενική ψυχική κατάσταση σε κάθε άνθρωπο.
Δε καταφερόμαστε εναντίον αυτών των εκδηλώσεων από καμιά παρότρυνση σεμνοτυφίας, αλλά από πραγματική γνώση των πρωτογόνων και μαγικών καρναβαλικών δρώμενων, τα οποία, πέρα από την επίπλαστη ευθυμία, ενέχουν στην ουσία τους το στοιχείο της τραγικότητας, της απαισιοδοξίας και τους αδιεξόδου του σύγχρονου ανθρώπου, ο οποίος έχει ανάγκη από μόνιμη έξοδο από την τραγικότητα της ζωής, και όχι από πρόσκαιρη «φυγή»..
Εν κατακλείδι, η αγία περίοδος του Τριωδίου δεν είναι για μας τους πιστούς ευκαιρία για κραιπάλη και εφήμερους αισθησιασμούς, αλλά πρόκληση και προτροπή να ξαναβρούμε το χαμένο αυθεντικό εαυτό μας. Να συναισθανθούμε τη δίνη της τραγικότητάς μας εξαιτίας της αμαρτίας που πρυτανεύει στη ζωή μας και να πάρουμε τη μεγάλη απόφαση να αλλάξουμε πορεία στη βιωτή μας. Η ειλικρινής μετάνοιά μας και η οντολογική ένωσή μας με το Χριστό θα μας δώσουν ασύγκριτα μεγαλύτερη χαρά από εκείνη των εφήμερων καρναβαλικών αθλιοτήτων και θα πληρώσουν με μόνιμη ιλαρότητα και ουράνια αγαλλίαση τη σκοτισμένη ψυχή μας.
(Πηγή: "Αντιαιρετικόν Εγκόλπιον")
3. Καρναβαλισμός,
Νεοειδωλολατρία σήμερα
Του Αρχιμ. Π. Ιγνατίου Σταυρόπουλου
Σε
αυτή λοιπόν την πνευματική περίοδο που καθορίστηκε από την Εκκλησία και
που ονομάζεται “Τριώδιο” αναμίχθηκαν δυστυχώς εκδηλώσεις, έθιμα,
θρησκευτικές ειδωλολατρικές τελετές, και δημιούργησαν ένα ενιαίο σύνολο,
γνωστό σήμερα σαν καρναβάλι. Δεν έχουμε σκοπό στη στήλη αυτή να
παρουσιάσουμε αναλυτικά το κάθε τί που συμβαίνει στο κάθε καρναβάλι.
Θυμίζουμε μόνο τα βασικά στοιχεία που συνθέτουν την σημερινή του εικόνα,
και που είναι.
α)
Λιτάνευση ομοιώματος αγάλματος πάνω σε άρμα, που είναι και ο κυρίως
ονομαζόμενος καρνάβαλος, τον οποίο συνήθως ακολουθούν και άλλα άρματα.
Στο σημείο αυτό παρατηρείται καθαρά η αποκρυφιστική και μάλιστα
σατανιστική επιρροή στις αναπαραστάσεις αγαλμάτων και στις διαφημιστικές
αφίσσες που δείχνουν π.χ. το κεφάλι άνδρα με κέρατα που συμβολίζουν τον
Σατανά.
β)
Μεταμφιέσεις κάθε είδους, στις οποίες περιλαμβάνονται αντιστροφή φύλου
(άνδρες μεταμφιέζονται σε γυναίκες και αντίστροφα), προσποίηση ζώων,
διακωμώδηση ιερών προσώπων, ιερών στολών και συμβόλων.
γ)
Ο έξαλλος χορός με χτυπήματα των ποδιών στη γη και με ακανόνιστες
κινήσεις μαγικών επιδράσεων και σαμανιστικών ειδωλολατρικών τελετών.
δ) Πράξεις ακολασίας, βρισιές, πειράγματα, μεθύσι κ.ά.
Η
συστηματική προβολή, κυρίως μέσα από την τηλεόραση, των διαφόρων
καρναβαλιστικών εκδηλώσεων που γίνονται ανά τον κόσμο, αλλά κυρίως τα
διάφορα προσωπικά οικονομικά συμφέροντα ορισμένων, ανοίγουν δυστυχώς την
όρεξη και σε επίδοξους νέους δημιουργούς καρναβαλιστικών έκδηλώσεων να
ηγηθούν τέτοιων προσπαθειών ακόμη και σε τόπους όπου ουδέποτε υπήρξαν.
Η
παράδοση του καρναβαλιού είναι πολύ παλαιά. Συνδέεται με τις
ειδωλολατρικές εκδηλώσεις των Αρχαίων Ελλήνων προς τιμή του θεού του
κρασιού, του Διονύσου, του λεγομένου και Βάκχου. Αυτές οι τελετές που
είχαν έντονο ειδωλολατρικό θρησκευτικό χαρακτήρα, επέδρασαν και στη Δύση
αλλά και στην Ανατολή, στους Βυζαντινούς.
Είναι
γεγονός ότι στην εποχή μας γίνονται προσπάθειες να παρουσιασθεί ο
Καρναβαλισμός με κάποια εκσυγχρονισμένη μορφή μέσα στις αστικές
κοινωνίες. Πολλοί μάλιστα, για να πείσουν τους αφελείς, ομιλούν για
“πολιτιστικές” εκδηλώσεις ή για “ψυχαγωγία”, αναφερόμενοι στα παραπάνω
ακατονόμαστα, τα οποία βέβαια είναι μόνον το ξεκίνημα των
“καρναβαλιστικών” δηλαδή σατανιστικών εκδηλώσεων. Το τραγικό στην
υπόθεση είναι ότι παρασύρονται και μαθητές ακόμη του Δημοτικού και
συμμετέχουν στην τελετή, για να μυηθούν από μικροί στο πώς λατρεύεται ο
“καρνάβαλος”. Η μεγαλύτερη κραιπάλη και διαφθορά έρχεται μετά από το
οργιαστικό ξεφάντωμα του καρναβάλου, όπου βέβαια πολλές φορές έχουμε
“διασκεδάσεις μετά πυροβολισμών με δυστυχήματα και φόνους”.
Για
μας τους Χριστιανούς και την Εκκλησία οι καρναβαλιστικές εκδηλώσεις
είναι έθιμο ειδωλολατρικό, είναι συνέχεια των αρχαίων ειδωλολατρικών
εκδηλώσεων. Είναι πομπές και έργα σατανικά. Λατρεία του Σατανά. Μάλιστα η
Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος, σε παλαιότερη εγκύκλιό της
καλούσε όλους τους πιστούς να “εγκαταλείψουν αυτά τα σκοτεινά και
οργιώδη βακχικά σκιρτήματα…”.
Σχετικά
μάλιστα με τις μεταμφιέσεις, ο ΞΒ’ Κανών της ΣΤ’ Οικουμ. Συνόδου
αναφέρει “…μηδένα άνδρα γυναικείαν στολήν ενδιδύσκεσθαι, ή γυναίκα την
ανδράσιν αρμόδιον. Αλλά μήτε προσωπεία κωμικά ή σατυρικά, ή τραγικά
υποδύσεσθαι”.
Δυστυχώς,
σε παρόμοιες ειδωλολατρικές εκδηλώσεις, έλαβε μαρτυρικό θάνατο ο
Απόστολος Τιμόθεος, επίσκοπος Εφέσου, και μαθητής του Απ. Παύλου, όταν
προσπάθησε να διδάξη και να παρακινήση στο σταμάτημα των αταξιών και
οργίων.
Καλούμαστε
ο καθένας προσωπικά, αλλά και όλοι οι συλλογικοί φορείς, να κρατήσουμε
σταθερά την Ορθόδοξη Παράδοσή μας, εναντίον των νεο-ειδωλολατρικών
καρναβαλιστικών τελετών. Να ενημερώνουμε όσους δεν γνωρίζουν την
αλήθεια. Να απέχουμε από παρόμοιες συγκεντρώσεις. Να οδηγούμε τα παιδιά
μόνο στον Χριστό και να τα φυλάξουμε μακρυά από τέτοιες παγίδες, πριν τα
θρηνήσουμε σαν θύματα.
πηγή: Ζωηφόρος
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου